Ts'ai Lun günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce Çin'de yaşayan bir memurdu ve MS 105 yılında bugünkü kullanılan hali ile kağıdı icat etti. Dutağacı kabuğu, kenevir ve kumaş paçavralarını suyla karıştırarak ezdi, lapa haline getirdi, presleyerek suyunu çıkardı ve bu ince tabakayı kuruması için güneşin altında ipe astı.

Aslında insanlar MÖ 3500 yıllarında bile üzerine yazı yazabilecek çeşitli şeyler kullanıyorlardı. Kağıdın icadı sonraki devirlerde Çinlileri dünyanın en gelişmiş kültürünün sahibi yaptı. Şaşırtıcıdır ki, Orta Asya'ya 751, Bağdat'a ise 793 yılında ulaşan Ts'ai Lun'un kağıt yapma metodu, Avrupa'ya 1000 yılda gelemedi. Avrupa'da ilk kağıt ancak 1151 yılında İspanya'da yapılabildi.

Özellikle matbaanın icadı ile birlikte kağıda olan ihtiyaç gittikçe büyüdü. Yeterli hammadde bulmakta zorlanıldı. Ayrıca bu şekilde kağıt imalatı çok zaman alıyordu ve dünyanın bir çözüme ihtiyacı vardı.

Kesin tarih bilinmiyor ama yaklaşık 18. yüzyılın başlarında Fransız bilimci Rene-Antonie Ferchault de Reaumur ormanda ağaçların arasında yürürken bir yaban arısı kovanı gördü. Yaban arıları evlerinde olmadığından durup kovanı incelemeye başladı. Birden kovanın kağıttan yapılmış olduğunu gördü. Peki onlar paçavra kullanmadan kovanı nasıl yapıyorlardı? Sadece paçavra değil, kimyasallar, ateş ve karıştırma tanklarını da kullanmıyorlardı. Arılar insanların bilmediği neyi biliyorlardı? Aslında her şey çok basitti. Kısa bir gözlem sonucunda gördü ki, yaban arıları ince dalları veya çürümüş kütükleri kemirir gibi ağızlarına alıyorlar, burada mide sıvıları ve salyaları ile karıştırıyorlar ve kovanlarını yapmada kullanıyorlardı. Reaumur arıların sindirim sistemini de inceleyerek buluşunu 1719 yılında Fransız Kraliyet Akademisi'ne sundu.

İlk kağıt makinesi 1798 yılında yapıldı. Ancak bu geniş bir kayışın dönerek fıçıdaki lapayı aldığı ve ince kağıt haline getirdiği, her dönüşte tek bir kağıt yapabilen basit bir makine idi. Silindirli makine çok geçmeden 1809 yılında John Dickinson tarafından icat edildi.

Günümüzde kağıt üretimi yüksek teknoloji ile ve tam otomatik olarak yapılabilmektedir ama işlemin aslı esas olarak değişmemiştir. Kağıtların arasındaki kalite farkını kullanılan lifin türü, lapanın hazırlanışı, içine katılan malzemeler, kimyasal veya mekanik metotlar belirler. Her ne kadar liflerin elde edilmesinde ağaçlar ana kaynak ise de özellik taşıyan kağıtların yapılmasında günümüzde sentetik lifler de kullanılmaktadır.

Kağıt nasıl yapılır?

Kağıt, genellikle kıyılmış küçük ağaç parçalarından yapılır. Ardından bu parçalar suyla ve başka kimyasallarla soğutularak hamur kıvamına getirilir. Ağaç hamuru ince bir eleğe püskürtülür. Ağaç lifleri aşama aşama eleğin üzerinde bir tabaka oluşturur ve suyu süzülür. Ağaç liflerinin oluşturduğu tabaka silindirden geçirilir, düzleştirilir ve hamur kağıda dönüşünceye kadar kurutulur.

Kağıttan Önce Kullanılan Yazı Malzemeleri

Günümüzde üzerine yazı yazmak için kullandığımız en yaygın malzeme kağıttır. Kağıdın icadı öncesinde, tarih boyunca insanlar çok farklı malzemeleri yazı yazmak için kullandılar.

Yazının icat edildiği Mezopotamya'da en yaygın yazı malzemesi kilden yapılan tabletlerdi. Eski Mısır'da papirüs bitkisinden yapılan kâğıda benzer bir malzeme üzerine yazılar yazılırdı. Kumaş özellikle Uzak Doğu ülkelerinde yazı için yaygın olarak kullanılan bir malzemeydi. Kağıdın icadı öncesinde Çin'de ipek kumaşlar yazı için kullanılırdı.

Hayvan derilerinden elde edilen parşömen, eski çağlarda yaygın olarak kullanılan bir başka yazı malzemesidir. Kâğıt kullanımının yaygınlaştığı döneme kadar parşömen Avrupa ve Orta Doğu'da kullanılan en yaygın yazı malzemesi olmuştur. Balmumu tabletleri yüzlerce yıl boyunca kullanılan başka bir yazı malzemesidir. Genelde tahtadan yapılan çerçevenin iç yüzeyine balmumu dökülerek imal edilen bu tabletler, tekrar kullanılabildiği için oldukça kullanışlıydı.

Bunların dışında da birçok malzeme yazı yazmak amacıyla kullanılmıştır. Bunların arasında ahşap tabletler, bambu çubukları, palmiye yaprakları, kaplumbağa kabukları, hayvan kemikleri ve taş parçalarını sayabiliriz.